Methode Sportproject

In Verbinding, gezonder & gelukkiger

De methode van het sportproject is gebaseerd op drie pijlers.

1. Sport als middel om mensen te bereiken en weer ‘aan’ te zetten.

2. Groepsgesprekken om te leren van anderen en om anderen weer te leren vertrouwen.

3. Individuele begeleiding om een persoonlijke band op te bouwen en we samen op zoek kunnen gaan naar jou ware zelf.

De basis hiervoor is dat de groep veilig aanvoelt. Want als je je veilig voelt kun je groeien. Sommigen voelen zich snel veilig, anderen doen er minimaal een half jaar over.

Mensen die langdurig uitvallen hebben er vaak lang over gedaan om dit punt te bereiken. Ze zijn zelf over hun eigen grenzen heen gegaan of anderen zijn ver over hun grenzen heen gegaan. Vaak is het een combinatie.
Het is daarom nodig om te leren waar liggen eigenlijk mijn grenzen. Hoe herken ik ze en geef ik deze aan anderen aan. Op een manier dat ze dat ook begrijpen en er naar handelen.
Dit is niet eenvoudig. Dit vereist zelfinzicht en dapperheid, acceptatie en loslaten, begrijpen en leren, jezelf respecteren en waarderen, weten wat je wil in het leven en kiezen om gelukkig te worden en vervolgens nieuw gedrag aanleren, dit oefenen en laten beklijven. Een pittig proces. Niet onmogelijk. Je moet de keuze maken. Ik wil mijzelf gelukkig voelen en daar kies ik voor. Vanaf nu doe ik de dingen anders, want ik wil een andere uitkomst. Als je voor dit pad gekozen hebt, zullen er nog meer keuzes zich aan je voordoen. Dit is niet erg. Mogelijk wel pijnlijk omdat je dingen altijd gedaan hebt om jezelf of anderen te beschermen. Op zoek gaan naar je ware zelf is een reis die nooit ophoudt, je leert steeds nieuwe dingen over jezelf en anderen. Ga er van genieten dan leer je van het leven, en vooral jouw leven te houden. Dit is belangrijk om geluk en dankbaarheid te ervaren. Onze visie hierop is dat als je je hiermee bezig houdt. Je gedachten over wie je bent steeds helderder wordt en daarna vanzelf naar voren komt wat voor opleiding of baan bij jou past.
we zeggen altijd tegen de deelnemers; “We ontmoeten elkaar in kwetsbaarheid”. Daarmee bedoelen we dat we weten hoe het voelt om je kwetsbaar te voelen. Want dat heeft iedereen wel eens in zijn of haar leven. Dat hoort erbij. En wij geloven dat als je het Sportproject verlaat jouw kwetsbaarheid je kracht is geworden. Omdat je het niet meer ziet als een zwakte, maar als een deel van jou. Dat je alleen nog maar ooit kwetsbaar bent geweest, maar door het te accepteren en te omarmen het je heeft gevormd tot de persoon die je nu bent. Uiteindelijk is het een keuze om je trauma elke dag te herbeleven, want het hoort bij jouw verleden en je leven, bij wie je bent en waar je van houdt. Bij de één verloopt dit proces van inzicht en acceptatie sneller dan bij anderen. Maar als je de keuze hebt gemaakt om mee te doen ben je al heel ver in je proces. Je zult zien en vooral voelen dat steeds minder mensen je nog kunnen raken. Want je zal stappen maken zonder je druk te maken over de mening of gedachten van anderen. Weg van de angst die je veel hebt ervaren en er voor zorgden dat je je onbegrepen of alleen hebt gevoeld. Je gaat je eigen pad lopen, die kant op die jij wil omdat het bij je past bij wie je bent. Het pad van zelfliefde, zelfvertrouwen, eigenwaarde en fijne relaties met mensen.

Een deel van de jongeren en jongvolwassenen hebben het zwaarder dan anderen. Voor hen hebben we voorzieningen nodig die soms buiten het reguliere aanbod vallen. Uit recente onderzoeken blijkt dat jongeren en jongvolwassenen, meer dan andere leeftijdsgroepen, mentale gezondheidsproblemen zoals gevoelens van eenzaamheid, somberheid en angsten ervaren. Ook zien we dat gedachten en pogingen van suïcide toenemen. In combinatie met of los daarvan zijn verslavingsgevoelige gebruiken jongeren meer alcohol en drugs. Door deze problemen valt een deel uit op school, opleiding of op hun werk. Een deel heeft specialistische hulpverlening nodig.

Waar we begonnen als een project voor jongeren tot 30 jaar hebben de afgelopen 2 jaar zich steeds meer volwassenen aangemeld met allerhande redenen. Vaak ervaren ze stress en belanden daardoor soms in een burn-out en/of uitval.

Voortijdig uitvallen op school zonder startkwalificatie komt vaak door het maken van een verkeerde schoolkeuze. Om te weten wat je wilt worden moet je eerst weten wie je bent. Vaak weten deze jongeren dat nog niet. De meeste jongeren die bij het sportproject komen hebben van huis uit weinig tot geen ondersteuning gekregen of zijn juist al op jonge leeftijd mantelzorger geworden. Ze missen een luisterend oor, een rolmodel en een arm om de schouder. Ze zijn vaak al vroeg zelfstandig geworden, maar missen een vaste bodem en een duidelijk kompas richting de toekomst. Ze verkeren in staat van overleving in plaats van dat ze genieten van het leven.

Verslaving aan middelen heeft net als andere aandoeningen het kenmerk dat hoe eerder de ziekte wordt ontdekt en bestreden, hoe groter de kans is op blijvende genezing. De praktijk wijst uit dat vooral mensen zich pas melden voor hulp als ze echt geen kant meer op kunnen. Het is dus nodig om deze in het vizier te hebben en als ze gemotiveerd zijn, door te leiden voor behandeling. Vaak zijn daar lange wachtlijsten voor. Om de motivatie te behouden en alvast aan de slag te kunnen bieden wij de mogelijkheid om mee te doen tot wanneer de behandeling begint en weer aan te sluiten als deze is afgelopen. Om langzaamaan, stapje voor stapje met begeleiding, weer terug te keren in de samenleving. Vaak wordt iemand die is behandeld “gewoon” weer los gelaten, waardoor hij/zij snel weer terugvalt in het oude gedrag. Als dit onder begeleiding gebeurt kan je de persoon sturen en met nieuwe mensen in contact laten komen. Hen het gevoel geven dat ze niet alleen zijn. De begeleiding bouw je langzaam af totdat iemand zijn nieuwe gedrag in zijn oude omgeving helemaal onder controle heeft en zich kan richten op een hernieuwd leven.

Deelnemer:

Ik rookte eerst €50-, wiet per dag op. Ik heb de beslissing genomen om helemaal te stoppen. Ik rook al minder. Over twee maanden ga ik de kliniek in. Tot die tijd doe ik mee. Na mijn behandeling wil ik weer meedoen in combinatie met een nieuwe opleiding dat ik wil gaan volgen. Want ik weet nu wat ik wil in mijn leven.

Anouar

De essentie van de methode is

Op basis van ervaringen in Heerenveen en Rhenen is de methode Sportproject een succesvolle strategie gebleken om deelnemers weer in contact te laten komen met zichzelf en anderen in een veilige setting. Hierdoor ervaren ze dat ze er wel degelijk toe doen en deel uitmaken van onze samenleving. Dit laten we hen ervaren door ze werkelijk te zien en naar ze te luisteren. Als je voelt dat er wel mensen zijn die je respecteren en waarderen ga groeien in jezelf zijn. Je gaat jezelf ook waarderen en ziet je waarde in. Mensen die dit ervaren durven beslissingen te nemen die voor voor hen belangrijk zijn ondanks dat hun omgeving hen anders heeft doen denken. Doordat we hen op verschillende wijzen zien tijdens het sporten, aan tafel, in de groep en individueel krijgen we een goed beeld van iemands houding, gedachten en gedrag. Zo zijn er veel leermomenten. Wij spiegelen dit terug op momenten die daarvoor geschikt zijn.

Effecten sport

Met regelmaat sporten en bewegen verminderen psychische klachten zoals depressiviteit en angsten. Daarnaast blijkt sportdeelname een positief verband te hebben met de sociale gezondheid zoals gevoelens van eenzaamheid.

Positieve effecten van sporten en bewegen bij verslaving is dat het de afgifte van dopamine stimuleert. Dat is hetzelfde stofje dat vrijkomt wanneer iemand toegeeft aan verslaving. Sporten levert eenzelfde gevoel van ‘beloning’ op. Het is aan getoond dat acute fysieke activiteit de drang naar verslaving vermindert. Ook biedt sporten emotionele en mentale voordelen: het kan helpen zelfdiscipline te ontwikkelen, stress te verminderen en het zelfbeeld te verbeteren. Bewegen vergroot de kans op onthouding en vermindert ontwenningsverschijnselen.

De combinatie samen sporten en praten blijkt goud waard te zijn

Als je als groep samen lekker tekeer gaat tijdens het sporten, flink zweet en plezier hebt. vergeet je even je problemen. Als je erna fris gedoucht samen een kopje koffie drinkt of een ontbijt eet, dan creëer je een mooie gezamenlijke basis om van elkaar te leren. Dit zijn de momenten waar ieder met een positieve energie, gemakkelijker praat over wat hem of haar bezig houdt. De combinatie samen sporten en praten, met verschillende problematiek is erg fijn. Je krijgt inzicht in anderen, in een andere manier met problemen om te gaan, begrip voor anderen en mogelijk ook voor jezelf. Het geven en ontvangen van feedback verloopt makkelijker. Op basis van de ervaringen met dit project is de aanpak een succesvolle strategie gebleken voor bijna alle deelnemers.

Waar wordt naartoe gewerkt tijdens het re-integratietraject:

De deelnemer werkt aan zelfacceptatie: wie ben ik, waar kom ik vandaan, waar ben ik eerder de grip verloren?
De deelnemer ontdekt wie ze echt zijn: hoe werkt het voor mij binnen deze maatschappij? Wat wordt er van mij verwacht? Waar kan ik aan voldoen? Waar ligt mijn kracht? Waar liggen mijn kansen en mogelijkheden?
De (opr)echte hulpvraag ontstaat: waar ligt mijn kracht, waar kan ik aan bijdragen (zingeving) binnen deze maatschappij en mijn leefomgeving? Wat is de volgende stap dat mij naar mijn doel kan brengen? Wat is mijn concrete vervolgstap om aan een zinvolle (vrijetijds) dagbesteding te komen waar ik kan bijdragen en tegelijkertijd aan zingeving kan werken?
Zelfvertrouwen, eigen regie, autonomie: ik durf weer stappen te zetten, ik durf de (hulp)vraag te stellen, ik durf mijn huis uit te gaan. Ik durf weer in het licht te staan en zichtbaar te zijn.

De tribune oprennen. In 1ste instantie lijkt het erg hoog en stijl, maar als je het één keer hebt gedaan, is hij niet groot en ver genoeg. Zo werken deelnemers aan het opbouwen van hun zelfvertrouwen en fitheid.

Individuele gesprekken

Naast het sportieve deel en samen praten bestaat een deel uit individuele gesprekken met de deelnemers. Dit gebeurt bij hen thuis, of in de horeca of al wandelend door de natuur. Wat we veelal terugkrijgen is de warmte en het luisterend oor dat we hen bieden. Dit zorgt er voor dat ze zich veilig voelen en mee durven gaan in het proces van samen sporten, leren zichzelf uit te spreken in een groep en gezien worden waardoor hun zelfvertrouwen en zelfwaardering groeit. Punten waardoor ze zichzelf steeds beter leren kennen en in kunnen zien wat hun plekje in onze samenleving is.

Klantmanager Bijstand gemeente Rhenen:

Voor ons als klantmanagers is dit een mooi alternatief voor het reguliere aanbod van re-integratie. Dit project biedt meer ruimte en tijd voor mensen om eerst zichzelf te worden.

Coen Ten Brugge Cate

Hoe zien de fases van een sportproject er uit.

1. Nauwe samenwerking met netwerkpartners en het werven van de deelnemers

Ik benader en onderhoud contact met alle netwerkpartners. Als een netwerkpartner mij benadert met een potentiële deelnemer dan plannen we een afspraak. Samen met de deelnemer voeren we een intakegesprek. We bespreken dan gezamenlijk wat het project inhoudt, hoe er gewerkt wordt, wat wij van de deelnemer verwachten en welke doelen en verwachtingen hij of zij zelf heeft. Indien we allen denken dat dit goed bij de deelnemer past, dan kan deze zich bij het eerst volgende sportmoment melden bij het project. Wat we ook veel doen is dat een netwerkpartner vraagt of er nog ruimte is en mij dan de gegevens doorgeeft zodat ik contact kan opnemen met hem of haar.

2. Thuis bezoeken

Na de intake bezoek ik de deelnemer thuis. Ik bevraag naar hun levensloop en gezin, vrienden en omgeving. Hoe ze in deze situatie terecht gekomen zijn. Ik ben benieuwd naar hun inzichten in de situatie en hoe ze zichzelf en anderen zien. Deze inzichten neem ik mee tijdens het sporten en in de interactie met anderen. Afhankelijk van de deelnemer en de situatie bezoek ik ze thuis zolang als nodig. Indien nodig gaan we samen opzoek naar specialistische hulpverlening die bij hen past.

3. Fitness en groepssporten

Samen met een sportbegeleider en de sociotherapeut wordt er gesport. Bij de eerste fitnessbijeenkomst nemen we met de deelnemer door wat zijn of haar doelen zijn. Zowel fysiek en mentaal. De sportbegeleider richt vooral op de fysieke staat en ontwikkeling. We sporten twee keer per week. Eén keer per week fitness en één keer per week groepssport, een bewegingsactiviteit, een boksles of meditatie. We gebruiken sport als middel.

Bij sporten als middel zijn de volgende leerthema’s van toepassing:

1. Zelfvertrouwen en zelfwaardering opbouwen
2. Feedback geven en ontvangen
3. Samenwerken
4. Persoonlijke presentatie en hoe verhoud jij je ten opzichte van anderen
5. Omgaan met winst en verlies

4. De reden om samen te eten

Groepsgesprekken voeren kan als lastig ervaren worden. Om je persoonlijke verhaal te delen met anderen is heel wat dapperheid nodig. Als je samen met elkaar eet voelt het praten veel lichter aan om te verteren. Daarnaast worden er elke week dezelfde vragen gesteld, namelijk: Hoe was je week? Wat ga je komende week doen? En, kan ik je ergens mee ondersteunen? Dit zijn simpele behapbare vragen, waarvan ze weten dat ze komen. Deze structuur wordt als prettig ervaren. Het zorgt ervoor dat deelnemers steeds meer durven te vertellen over hun leven.

Door het vertellen van de vorderingen die ze maken in hun proces, leren de deelnemers van elkaar en zien ze dat je kwetsbaar opstellen door je verhaal te vertellen, wat anders is dan je altijd kwetsbaar voelen. Dat als je praat over je leven en wat je overkomen is helend kan werken voor je proces. Dit is nodig om helder te kunnen bedenken over wat je wil en waar je naartoe wilt in het leven.

5. Rolmodellen en netwerkpartners

Af en toe nodigen we rolmodellen uit, die wat kunnen vertellen over sport, voeding en het gericht naar een doel toe werken. De deelnemers kunnen zich zo spiegelen of door hen laten motiveren. Eens per half jaar nodigen we de gemeente en netwerkpartners uit. De netwerkpartners krijgen op deze manier een duidelijk inzicht van het proces van de deelnemers en hoe de werkwijze er op de werkvloer uit ziet.

6. School, studie of werktraject

We kijken samen met de deelnemers naar school- en werkervaring, kwaliteiten en vaardigheden, wensen en ambities. We bespreken de ervaringen en kijken wie of wat er nodig is voor een vervolgstap. Als er een jobcoach nodig is, dan zoeken we er één die bij hem of haar past. Deze zoekt dan samen met de deelnemer naar geschikt werk en een mogelijke baan. Doordat we de deelnemer wekelijks mee maken, kunnen we zien welke vaardigheden, kwaliteiten, persoonlijkheid hij of zij heeft. Door de terugkoppeling ontdekken ze nieuwe dingen over zichzelf of krijgen ze zelfvertrouwen om kwaliteiten of vaardigheden bewust in te zetten. .

7. Vrijwilligerswerk

Waar mogelijk zet de groep of individu zich in als vrijwilliger door te participeren bij sport, sociaal en culturele activiteiten. Dit om het gevoel van (weer) mee te doen aan de maatschappij te bevorderen. Daarnaast krijgen ze weer perspectief, ervaring en plezier van werken. Een bijkomend voordeel is het opbouwen van een sociaal netwerk in de buurt.

8. Periode van deelname en groepsgrootte

De periode van deelname ligt aan de ontwikkeling van de deelnemer. We werken wel in perioden van zes maanden. Hierin hebben we verschillende gesprekken met de doorverwijzers en de deelnemers. We hanteren het credo “Op je eigen tempo en zo snel als mogelijk”. Na ongeveer de eerste zes weken houden we een tussenevaluatie met de deelnemer en de doorverwijzer. Soms duurt dit langer om de doelen boven water te krijgen. Anderen ervaren angst om te komen, waardoor het proces van instromen langer duurt. De doelen en het voortgangsproces worden besproken en zo nodig bijgesteld.

Sommige deelnemers hebben meerdere perioden nodig, anderen gaan meteen “aan” door het sporten, in combinatie met het dagritme en de gesprekken. Ze zijn gefocust om snel een school of een baan te vinden die bij hun past, of te stoppen met hun verslaving.

De groepsgrootte bedraagt maximaal 20 deelnemers. Dit is om de deelnemers individueel en als groep voldoende tijd en aandacht te kunnen geven. Omdat de groepssporten, ontbijten en het leren van elkaar sneller gaat als er meerdere mensen zijn streven we er naar om continu tussen de 10 en 15 deelnemers in de groep te hebben.

9. Borging sport

Gedurende het jaar sporten we op verschillende locaties om de deelnemers met verschillende smaken en verenigingen kennis te laten maken. Omdat sport onder andere gezorgd heeft dat deelnemers zich anders zijn gaan voelen, denken en gedragen. Is borging van sport in de levens van de deelnemers van belang. In de laatste maand van deelname vragen we daarom welke sport ze het liefste blijven beoefenen. Deelnemers die dit zelf kunnen laten we dit zelf regelen, met anderen gaan we mee voor een warme overdracht. De ervaring is dat deelnemers blijven sporten waar wij ook sporten.

Dagje les in skeeleren

Praktijk Ondersteuner Huisarts van de huisartsenpraktijk in Elst:

Laagdrempelig, lekker op je eigen tempo en in de buurt is een mooi concept voor een deel van onze patiënten. Wij als Huisartsenpraktijk zijn erg enthousiast en steunen het van harte.

Nicole van Nieuwenhuijsen

Cruciaal is de samenwerking tussen welzijn en gezondheid

“De sleutel tot succes van goede gezondheidsbevordering ligt in het leveren van maatwerk en vakmanschap om vanuit het perspectief van de ander te kijken”. Uit; Gedragsverandering vanuit Positieve Gezondheid. Door Machteld Huber.

Samenwerking en korte lijntjes is van cruciaal belang om deelnemers in kaart te krijgen en hen maatwerk te kunnen bieden. Het vinden en verbinden van mensen die zeggen niet te willen, maar waar je als professional van denkt: “Voor deze persoon zou sporten hét middel kunnen zijn om hem of haar weer op de rit te krijgen.” Waar veel werkers bij het Sociaal Team, CJG of POH GGZ’ers vervolgens tegen aan lopen is dat ze vaak te horen krijgen, is dat iemand geen zin heeft of niet van sporten houdt.

De potentiële deelnemers zitten dan nog in hun angst er niet bij te horen, of om in contact te treden met andere mensen, of denken dat ze het niet te kunnen, geen sportieve achtergrond of ambities of slechte ervaringen met mensen of sport hebben etc. Onze specialiteit ligt in het bereiken en motiveren van díe mensen die alleen thuis zitten. Die de potentie hebben om mee te doen, maar dat tot nu toe nog niet hebben kunnen laten zien omdat ze nog niet in hun eigen kracht staan. Ze voelen onze betrokken- en oprechtheid dat we echt geïnteresseerd zijn in hen. Dit creëert een gevoel van veiligheid. Daarnaast stimuleren we ze op een leuke en prettige manier om mee te doen en te blijven doen. Dit geeft hen energie. Deze energie zorgt er voor dat ze er meer van willen. Hierdoor blijven ze meedoen. Zo beginnen ze onbewust aan zichzelf te werken.

Wat we van deelnemers en netwerkpartners teruggekoppeld krijgen waar we ons in onderscheiden is dat we:

In nauw contact staan met de doorverwijzers
Het lukt om zorgvermijders mee te laten doen
We nemen alle gebieden mee en gaan overal mee naartoe
Deelnemers soms voor het eerst hun verhaal delen met anderen
Een veilige plek waar deelnemers durven te groeien
Deelnemers krijgen zicht op hun eigen leven en handvatten om er mee om te gaan
Het (her)vinden van levensgeluk
Veel ervaring met mensen met mentale gezondheidsklachten en verslaving
Bij terugval of na behandeling zijn deelnemers weer welkom
Bevorderen zelfredzaamheid
De ondersteuning is zo licht als mogelijk
Deelnemers hoeven niet lang te wachten op deelname

Wat levert het op voor deelnemer en opdrachtgever?

In eerste instantie kost het geld maar uiteindelijk dalen de maatschappelijke- en zorgkosten. Uit soortgelijke projecten is bewezen dat elke geïnvesteerde euro ongeveer 3 euro oplevert. We werken er naartoe om zelfvoorzienend te zijn. Dit doen we door trajectfinanciering en sponsoring van lokale bedrijven. Door complexiteit van zorgen die deze deelnemers hebben kan het 1,5 jaar kosten aan investering. En dan is het nog steeds ontzettend veel waard! Want mensen uit categorie 3 en 4 van de Bijstand kosten veel meer als ze er jarenlang gebruik van moeten maken.
Afschaling van zorg en hulp. De deelnemer kan weer aansluiten bij regulier (zorg/hulp) aanbod, bijvoorbeeld schulden verlagen, bijstand (deels) uit, scholing, vrijwilligerswerk, gerichte hulpverlening als vervolgstap.
Deelnemer komt met de begeleider terug bij de werkcoach of klantmanager met een concrete vraag richting een vervolgstap.
Deelnemer wordt weer zichtbaar en komt in beeld, (i.p.v. van zorgen, uitgaan van kansen)
De wachtlijsten van specialistische hulpverlening lopen enorm op. Waardoor het lang duurt voordat iemand kan beginnen aan zijn herstel. Mogelijk neemt hierdoor de motivatie af, waardoor iemand nog verder wegzakt. Door deelname aan een sportproject kunnen deelnemers alvast terecht op een plek waar ze een tussenstap maken richting specialistische hulpverlening. Dit kan na het meedoen een minder intensief en lang traject worden.