Methode Sportproject
Waar jouw kwetsbaarheid je kracht wordt
De methode van het sportproject is gebaseerd op drie pijlers. 1. Sport als middel om mensen te bereiken en weer ‘aan’ te zetten. 2. Groepsgesprekken om te leren van anderen en om anderen weer te leren vertrouwen. 3. Individuele begeleiding om een persoonlijke band op te bouwen en we samen op zoek kunnen gaan naar jou ware zelf. Dit alles zegt niets als de omgeving niet veilig is. Sommigen voelen zich snel veilig, anderen doen er een half jaar over.
Mensen die langdurig uitvallen hebben er vaak lang over gedaan om dit punt te bereiken. Ze zijn zelf over hun eigen grenzen heen gegaan of gedwongen of anderen zijn ver over hun grenzen heen gegaan. Vaak is het een combinatie.
Het is daarom nodig om te leren waar liggen eigenlijk mijn grenzen. Hoe herken ik ze en geef ik deze aan anderen aan. Op een manier dat ze dat ook begrijpen en er naar handelen.
Dit is niet eenvoudig. Dit vereist zelfinzicht en dapperheid, acceptatie en loslaten, begrijpen en leren, jezelf respecteren en waarderen, weten wat je wil in het leven en kiezen om gelukkig te worden en vervolgens nieuw gedrag aanleren, dit oefenen en laten beklijven. Een pittig proces. Niet onmogelijk. Je moet de keuze maken. Ik wil mijzelf gelukkig voelen en daar kies ik voor. Vanaf nu doe ik de dingen anders, want ik wil een andere uitkomst. Als je voor dit pad gekozen hebt, zullen er nog meer keuzes zich aan je voordoen. Dit is niet erg. Mogelijk wel pijnlijk omdat je dingen altijd gedaan hebt om jezelf of anderen te beschermen. Op zoek gaan naar je ware zelf is een reis die nooit ophoudt, je leert steeds nieuwe dingen over jezelf en anderen. Ga er van genieten dan leer je van het leven, en vooral jouw leven te houden. Dit is belangrijk om geluk en dankbaarheid te ervaren. Mijn visie hierop is dat als je je hiermee bezig houdt. Je gedachten over wie je bent steeds helderder wordt en daarna vanzelf naar voren komt wat voor opleiding of baan bij jou past.
Ik zeg altijd; “We ontmoeten elkaar in kwetsbaarheid”. Omdat we weten hoe het voelt. En ik beloof je dat als je het Sportproject verlaat jouw kwetsbaarheid je kracht is geworden. Omdat je het niet meer ziet als een zwakte, maar als een deel van jou. Dat je ooit kwetsbaar bent geweest door een situatie of een periode in je leven wat je heeft gemaakt tot de persoon die je nu bent. Dit is geen reden om je trauma elke dag te herbeleven, maar het hoort bij jouw verleden en je leven, bij wie je bent en waar je van houdt. Je zult zien en vooral voelen dat dan niemand je meer kan raken en je zal stappen maken zonder je druk te maken over de mening of gedachten van anderen. Je loopt je eigen pad.
Het pad van liefde, zelfvertrouwen, eigenwaarde en fijne relaties met mensen.
Een deel van de jongeren en jongvolwassenen hebben het zwaarder dan anderen. Dit zal altijd zo zijn dus voor hen hebben we voorzieningen nodig die soms buiten het reguliere aanbod vallen. Uit onderzoeken blijkt dat jongeren en jongvolwassenen, meer dan andere leeftijdsgroepen, mentale gezondheidsproblemen zoals gevoelens van eenzaamheid, somberheid en angsten ervaren. Ook zien we dat gedachten en pogingen van suïcide toenemen. In combinatie met of los daar van zijn verslavingsgevoelige jongeren meer alcohol en drugs gaan gebruiken. Door deze problemen valt een deel uit op school, opleiding of op hun werk. Een deel heeft specialistische hulpverlening nodig.
De afgelopen jaren is gebleken dat ook steeds meer volwassenen uitvallen met allerhande oorzaken zoals gepest worden op het werk, verslaving, niet op de juist werkplek zitten en daardoor opbranden (burn-out).
Voortijdig uitvallen op school zonder startkwalificatie komt vaak door het maken van een verkeerde schoolkeuze. Om te weten wat je wilt worden moet je eerst weten wie je bent. Vaak weten deze jongeren dat nog niet. De meeste jongeren die bij het sportproject komen hebben van huis uit weinig tot geen ondersteuning gekregen of zijn juist al op jonge leeftijd mantelzorger geworden. Ze missen een luisterend oor, een rolmodel en een arm om de schouder. Ze zijn vaak al vroeg zelfstandig geworden, maar missen een vaste bodem en een duidelijk kompas richting de toekomst. Ze verkeren in staat van overleving in plaats van dat ze genieten van het leven.
Verslaving aan middelen heeft net als andere aandoeningen het kenmerk dat hoe eerder de ziekte wordt ontdekt en bestreden, hoe groter de kans is op blijvende genezing. De praktijk wijst uit dat vooral mensen zich pas melden voor hulp als ze echt geen kant meer op kunnen. Afwachten tot ze zich melden voor hulp is geen succesvolle strategie gebleken. Het is dus nodig om deze in het vizier te hebben en als ze gemotiveerd zijn, door te leiden voor behandeling. Daarnaast is een sportproject een veilige en goede plek gebleken om na behandeling van een verslaving langzaamaan, stapje voor stapje met begeleiding, weer terug te keren in de samenleving. Vaak wordt iemand die is behandeld “gewoon” weer alleen gelaten, waardoor hij/zij snel weer terugvalt in het oude gedrag. Als dit onder begeleiding gebeurt kan je de persoon sturen en met nieuwe mensen in contact laten komen. Hen het gevoel geven dat ze niet alleen zijn.
Oud- deelnemer:Lekker doelgericht sporten met oog op de toekomst.
De essentie van de methode is:
Op basis van ervaringen in Heerenveen en Rhenen is de methode Sportproject een succesvolle strategie gebleken om deelnemers weer in contact te laten komen met zichzelf en anderen in een veilige setting. Hierdoor ervaren ze dat ze er wel degelijk toe doen en deel uitmaken van onze samenleving. Dit laten we hen ervaren door ze werkelijk te zien en naar ze te luisteren. Als je voelt dat er wel mensen zijn die je respecteren en waarderen ga groeien in jezelf zijn. Je gaat jezelf ook waarderen en ziet je waarde in. Mensen die dit ervaren durven beslissingen te nemen die voor voor hen belangrijk zijn ondanks dat hun omgeving hen anders heeft doen denken.
Effecten sport
Met regelmaat sporten en bewegen verminderen psychische klachten zoals depressiviteit en angsten. Daarnaast blijkt sportdeelname een positief verband te hebben met de sociale gezondheid zoals gevoelens van eenzaamheid.
Positieve effecten van sporten en bewegen bij verslaving is dat het de afgifte van dopamine stimuleert. Dat is hetzelfde stofje dat vrijkomt wanneer iemand toegeeft aan verslaving. Sporten levert eenzelfde gevoel van ‘beloning’ op. Het is aan getoond dat acute fysieke activiteit de drang naar verslaving vermindert. Ook biedt sporten emotionele en mentale voordelen: het kan helpen zelfdiscipline te ontwikkelen, stress te verminderen en het zelfbeeld te verbeteren. Bewegen vergroot de kans op onthouding en vermindert ontwenningsverschijnselen.
De combinatie samen sporten en samen praten blijkt goud waard te zijn
Als je als groep samen lekker tekeer gaat tijdens het sporten, flink zweet en plezier hebt. vergeet je even je problemen. Als je erna fris gedoucht samen een kopje koffie drinkt of een ontbijt eet, dan creëer je een mooie gezamenlijke basis om van elkaar te leren. Dit zijn de momenten waar ieder met een positieve energie, gemakkelijker praat over wat hem of haar bezig houdt. De combinatie samen sporten en praten, met verschillende problematiek is erg fijn. Je krijgt inzicht in anderen, in een andere manier met problemen om te gaan, begrip voor anderen en mogelijk ook voor jezelf. Het geven en ontvangen van feedback verloopt makkelijker. Op basis van de ervaringen met dit project is de aanpak een succesvolle strategie gebleken voor zowel mensen met mentale gezondheidsproblemen als met problemen met alcohol -en drugsgebruik.
Waar wordt naartoe gewerkt tijdens het re-integratietraject:
- De deelnemer werkt aan zelfacceptatie: wie ben ik, waar kom ik vandaan, waar ben ik eerder de grip verloren?
- De deelnemer ontdekt wie ze echt zijn: hoe werkt het voor mij binnen deze maatschappij? Wat wordt er van mij verwacht? Waar kan ik aan voldoen? Waar ligt mijn kracht? Waar liggen mijn kansen en mogelijkheden?
- De (opr)echte hulpvraag ontstaat: waar ligt mijn kracht, waar kan ik aan bijdragen (zingeving) binnen deze maatschappij en mijn leefomgeving? Wat is de volgende stap dat mij naar mijn doel kan brengen? Wat is mijn concrete vervolgstap om aan een zinvolle (vrijetijds) dagbesteding te komen waar ik kan bijdragen en tegelijkertijd aan zingeving kan werken?
- Zelfvertrouwen, eigen regie, autonomie: ik durf weer stappen te zetten, ik durf de (hulp)vraag te stellen, ik durf mijn huis uit te gaan. Ik durf weer in het licht te staan en zichtbaar te zijn.
De tribune oprennen. In 1ste instantie lijkt het erg hoog en stijl, maar als je het één keer hebt gedaan, is hij niet groot en ver genoeg. Zo werken deelnemers aan het opbouwen van hun zelfvertrouwen en fitheid.
Individuele gesprekken
Naast het sportieve deel en samen praten bestaat een deel uit individuele gesprekken met de deelnemers. Dit gebeurt bij hen thuis, of in de horeca of al wandelend door de natuur. Wat we veelal terugkrijgen is de warmte en het luisterend oor dat we hen bieden. Dit zorgt er voor dat ze zich veilig voelen en mee durven gaan in het proces van samen sporten, leren zichzelf uit te spreken in een groep en gezien worden waardoor hun zelfvertrouwen en zelfwaardering groeit. Punten waardoor ze zichzelf steeds beter leren kennen en in kunnen zien wat hun plekje in onze samenleving is.
Klantmanager Bijstand gemeente Rhenen:Voor ons als klantmanagers is dit een mooi alternatief voor het reguliere aanbod van re-integratie. Dit project biedt meer ruimte en tijd voor mensen om eerst zichzelf te worden.
Hoe zien de fases van een sportproject er uit.
1. Nauwe samenwerking met netwerkpartners en het werven van de deelnemers
Ik benader en onderhoud contact met alle netwerkpartners. Als een netwerkpartner mij benadert met een potentiële deelnemer dan plannen we een afspraak. Samen met de deelnemer voeren we een intakegesprek. We bespreken dan gezamenlijk wat het project inhoudt, hoe er gewerkt wordt, wat wij van de deelnemer verwachten en welke doelen en verwachtingen hij of zij zelf heeft. Indien we allen denken dat dit goed bij de deelnemer past, dan kan deze zich bij het eerst volgende sportmoment melden bij het project.
2. Thuis bezoeken
Na de intake bezoek ik de deelnemer thuis. Dit geeft een inzicht in de persoon en hoe hij of zij leeft. Ik bevraag naar hun levensloop en gezin, vrienden en omgeving. Hoe ze in deze situatie terecht gekomen zijn. Ik ben benieuwd naar hun inzichten van hun eigen aandeel in de situatie en hoe ze zichzelf en anderen zien. Deze inzichten neem ik mee tijdens het sporten en in de interactie met anderen. Afhankelijk van de deelnemer en de situatie bezoek ik ze thuis, zolang als nodig. Indien nodig gaan we samen opzoek naar specialistische hulpverlening die wel bij hun past.
3. Fitness en groepssporten
Samen met een sportbegeleider en de sociotherapeut wordt er gesport. Bij de eerste fitnessbijeenkomst nemen we met de deelnemer door wat zijn of haar doelen zijn. Zowel fysiek en mentaal. De sportbegeleider richt vooral op de fysieke staat en ontwikkeling. We sporten twee keer per week. Eén keer per week fitness en één keer per week groepssport, een bewegingsactiviteit, een boksles of meditatie. We sporten als middel en sporten als doel.
Sporten als middel
Bij sporten als middel zijn de volgende leerthema’s van toepassing:
- Zelfvertrouwen en zelfwaardering opbouwen
- Feedback geven en ontvangen
- Samenwerken
- Persoonlijke presentatie en hoe verhoud jij je ten opzichte van anderen
- Omgaan met winst en verlies
4. Waarom samen ontbijten?
Groepsgesprekken voeren kan als lastig ervaren worden. Om je persoonlijke verhaal te delen met anderen is heel wat dapperheid nodig. Als je samen met elkaar ontbijt voelt het praten veel lichter aan om te verteren. Daarnaast worden er elke week dezelfde vragen gesteld, namelijk: Hoe was je week? Wat ga je komende week doen? En, kan ik je ergens mee ondersteunen? Dit zijn simpele behapbare vragen, waarvan ze weten dat ze komen. Deze structuur wordt als prettig ervaren. Het zorgt ervoor dat deelnemers steeds meer durven te vertellen over hun leven.
Door het vertellen van de vorderingen die ze maken in hun proces, leren de deelnemers van elkaar en zien ze dat je kwetsbaar opstellen door je verhaal te vertellen, wat anders is dan kwetsbaar zijn. Dat als je praat over je leven en wat je overkomen is helend kan werken voor je proces. Dit is nodig om helder te kunnen bedenken over wat je wil en waar je naartoe wilt in het leven.
5. Rolmodellen en netwerkpartners
Af en toe nodigen we rolmodellen uit, die wat kunnen vertellen over sport, voeding en het gericht naar een doel toe werken. De deelnemers kunnen zich zo spiegelen of door hen laten motiveren. Eens per half jaar nodigen we de gemeente en netwerkpartners uit. De netwerkpartners krijgen op deze manier een duidelijk inzicht van het proces van de deelnemers en hoe de werkwijze er op de werkvloer uit ziet.
6. School, studie of werktraject
We kijken samen met de deelnemers naar school- en werkervaring, kwaliteiten en vaardigheden, wensen en ambities. We bespreken de ervaringen en kijken wie of wat er nodig is voor een vervolgstap. Als er een jobcoach nodig is, dan zoeken we er één die bij hem of haar past. Deze zoekt dan samen met de deelnemer naar geschikt werk en een mogelijke baan. Doordat we de deelnemer wekelijks mee maken, kunnen we zien welke vaardigheden, kwaliteiten, persoonlijkheid hij of zij heeft. Door de terugkoppeling ontdekken ze nieuwe dingen over zichzelf of krijgen ze zelfvertrouwen om kwaliteiten of vaardigheden bewust in te zetten. .
7. Vrijwilligerswerk
Waar mogelijk zet de groep of individu zich in als vrijwilliger door te participeren bij sport, sociaal en culturele activiteiten. Dit om het gevoel van (weer) mee te doen aan de maatschappij te bevorderen. Daarnaast krijgen ze weer perspectief, ervaring en plezier van werken. Een bijkomend voordeel is het opbouwen van een sociaal netwerk in de buurt.
8. Periode van deelname en groepsgrootte
De periode van deelname voor een deelnemer is zes maanden. Dit kan verlengt worden indien nodig of gewenst. Dit gebeurt in samenspraak met de verwijzer en de deelnemer. Een deelnemer kan ook binnen zes maanden uitstromen. We hanteren het credo “Op je eigen tempo en zo snel als mogelijk”. Na elke twee maanden is er een tussenevaluatie met de deelnemers. De doelen en het voortgangsproces worden besproken en zo nodig bijgesteld.
Sommige deelnemers hebben meerdere perioden nodig, anderen gaan meteen “aan” door het sporten, in combinatie met het dagritme en de gesprekken. Ze zijn gefocust om snel een school of een baan te vinden die bij hun past, of te stoppen met hun verslaving.
De groepsgrootte bedraagt maximaal 20 deelnemers. Dit is om de deelnemers individueel en als groep voldoende tijd en aandacht te kunnen geven. Omdat de groepssporten, ontbijten en het leren van elkaar sneller gaat als er meerdere mensen zijn streven we er naar om continu tussen de 10 en 15 deelnemers in de groep te hebben. We zorgen hiervoor door in nauw contact te zijn met netwerkpartners.
9. Borging sport
Gedurende het jaar sporten we op verschillende locaties om de deelnemers met verschillende smaken en verenigingen te laten kennis maken. Omdat sport onder andere gezorgd heeft dat deelnemers zich anders zijn gaan voelen, denken en gedragen. Is borging van sport in de levens van de deelnemers van belang. In de laatste maand van deelname vragen we daarom welke sport ze het liefste blijven beoefenen. Deelnemers die dit zelf kunnen laten we dit zelf regelen, met anderen gaan we mee voor een warme overdracht.
Dagje les in skeeleren
Praktijk Ondersteuner Huisarts van de huisartsenpraktijk in Elst:
Laagdrempelig, lekker op je eigen tempo en in de buurt is een mooi concept voor een deel van onze patiënten. Wij als Huisartsenpraktijk zijn erg enthousiast en steunen het van harte.
Cruciaal is de samenwerking tussen welzijn en gezondheid
“De sleutel tot succes van goede gezondheidsbevordering ligt in het leveren van maatwerk en vakmanschap om vanuit het perspectief van de ander te kijken”. Uit; Gedragsverandering vanuit Positieve Gezondheid. Door Machteld Huber.
Samenwerking en korte lijntjes is van cruciaal belang om deelnemers in kaart te krijgen en hen maatwerk te kunnen bieden. Het vinden en verbinden van mensen die zeggen niet te willen, maar waar je als professional van denkt: “Voor deze persoon zou sporten hét middel kunnen zijn om hem of haar weer op de rit te krijgen.” Waar veel werkers bij het Sociaal Team, CJG of POH GGZ’ers vervolgens tegen aan lopen is dat ze vaak te horen krijgen, is dat iemand geen zin heeft of niet van sporten houdt.
De potentiële deelnemers zitten dan nog in hun angst er niet bij te horen, of om in contact te treden met andere mensen, denken dat ze het niet te kunnen, geen sportieve achtergrond of ambities, slechte ervaringen met mensen of sport etc. Oftewel zorgvermijders. Mijn specialiteit ligt in het bereiken en motiveren van díe mensen die alleen op hun kamertjes zitten. Die de potentie hebben om mee te doen, maar dat tot nu toe nog niet hebben kunnen laten zien omdat ze nog niet in hun eigen kracht staan. Ze voelen mijn betrokken- en oprechtheid dat ik echt geïnteresseerd in hen ben. Dit creëert een gevoel van veiligheid. Daarnaast stimuleer ik ze op een leuke en prettige manier om mee te doen en te blijven doen. Dit geeft hen energie. Deze energie zorgt er voor dat ze er meer van willen. Hierdoor blijven ze meedoen. Zo beginnen ze onbewust aan zichzelf te werken.
Wat we van deelnemers en netwerkpartners teruggekoppeld krijgen waar we ons in onderscheiden is dat we:
- In nauw contact staan met de doorverwijzers
- Het lukt om zorgvermijders mee te laten doen
- We nemen alle gebieden mee en gaan overal mee naartoe
- Deelnemers soms voor het eerst hun verhaal delen met anderen
- Een veilige plek waar deelnemers durven te groeien
- Deelnemers krijgen zicht op hun eigen leven en handvatten om er mee om te gaan
- Het (her)vinden van levensgeluk
- Veel ervaring met mensen met mentale gezondheidsklachten en verslaving
- Bij terugval of na behandeling zijn deelnemers weer welkom
- Bevorderen zelfredzaamheid
- De ondersteuning is zo licht als mogelijk
- Deelnemers hoeven niet lang te wachten op deelname
Wat levert het op voor deelnemer en opdrachtgever?
- De maatschappelijke- en zorgkosten dalen: In eerste instantie kost het geld. De investering die we vragen is per gemeente is een startbedrag. Dit kan door het Sportakkoord gefinancierd worden. Maximaal €10.000,- . Uit soortgelijke projecten is bewezen dat elke geïnvesteerde euro ongeveer 3 euro oplevert. We werken er naartoe om zelfvoorzienend te zijn. Dit doen we door trajectfinanciering af te spreken met de Bijstand, Wmo, Doorstroom, Samenwerkingsverband Passend onderwijs en verzekeringen. Door complexiteit van zorgen die deze deelnemers hebben kan het 1,5 jaar kan kosten aan investering. En dan is het nog steeds ontzettend veel waard! Want mensen uit categorie 3 en 4 van de Bijstand kosten veel meer als ze er jarenlang gebruik van moeten maken.
- De deelnemer kan weer aansluiten bij regulier (zorg/hulp) aanbod, bijvoorbeeld schulden verlagen, bijstand (deels) uit, scholing, vrijwilligerswerk, gerichte hulpverlening als vervolgstap.
- Deelnemer komt met de re-integratie-coach terug bij de werkcoach of klantmanager met een concrete vraag richting een vervolgstap.
- Deelnemer wordt weer zichtbaar en komt in beeld, (i.p.v. van zorgen, uitgaan van kansen)
- De wachtlijsten van specialistische hulpverlening lopen enorm op. Waardoor het lang duurt voordat iemand kan beginnen aan zijn herstel. Mogelijk neemt hierdoor de motivatie ook af, waardoor iemand nog verder wegzakt. Door deelname aan een sportproject kunnen deelnemers alvast terecht op een plek waar ze een tussenstap kunnen maken richting specialistische hulpverlening. Dit kan na het meedoen een minder intensief en lang traject worden.
